Çağatay Yazıcı
  , İçerik Pazarlaması

25 Haz 2020


Persona Nedir?

Persona nedir sorusunun en kısa cevabı, kişilik kartı veya müşteri profilidir. Yani persona; ortak karakteristik özelliklere ve davranışlara sahip kitle incelenerek oluşturulan ve onların kişiliklerinin bir özeti niteliğinde olan profillerdir.

Özellikle pazarlama dünyasında sıkça kullanılan bu terim; gerek dijital, gerekse de geleneksel pazarlama alanlarında önemli bir yer tutmaktadır. Bunun sebebi ise iyi bir pazarlama stratejisi oluşturmak için oldukça kritik öneme sahip bir yöntem olmasıdır.

Biz pazarlama uzmanları, örneğin içerik stratejisi belirlemeden önce; hedef kitlemizi tanımak, ortak özelliklerini, nelerden hoşlandıklarını, bilgi düzeylerini, alışkanlıklarını ve satın alma davranışlarını inceleyerek bu kişilik kartlarını yani personaları hazırlarız.

Persona bize içerik stratejimizi belirken nasıl bir dil kullanacağımız, hangi konulara odaklanmamız gerektiği ve içeriğimizin nasıl olması gerektiği hakkında önemli ipuçları verir. Örneğin hedef kitlemizin davranış tipi sorgulayıcıysa, hazırlayacağımız içerikte veri sunmak, rakamlar vermek ve kaynak göstermek oldukça faydalı olacaktır.

Persona Nasıl Yaratılır?

Persona oluşturmak birçok adımdan oluşan bir süreçtir. Bu süreçte özellikle verilere dayalı hareket etmek ve varsayımda bulunmamak ise çalışmanın başarısı açısından dikkat edilmesi gereken bir noktadır. Çünkü kitleler hakkında varsayımda bulunmak, ön yargıyı doğurabilir. Bu durumda hazırladığınız persona, kitlenin gerçek karakterinden yoksun olacak ve bambaşka özellikler içerecektir. Dolayısıyla üzerinde strateji inşa edeceğiniz önemli bir temel adımda, varsayımlar yerine verilerle ilerlemek, stratejinizin başarısı açısından kritik öneme sahiptir.

Peki bu kadar önemli personalar nasıl yaratılıyor, “bana çok karışık geldi” veya “daha önce denememiştim” diyorsanız, aşağıdaki adımları incelemenizde fayda var.

1.Personayı Şekillendirmek


Unutmamamız gereken bir şey var ki, o da persona oluştururken gerçek insanlar üzerinde çalıştığımızdır. Bu sebeple incelediğimiz kitleyi temsilen, ilk adım olarak bir isim ve görsel eklemek faydalı olacaktır.

Bu hayali kişimiz, bizim personayı ete kemiğe büründürme ve ortak özelliklere sahip olan bir kitleyi tekilleştirme adımımızdır.

Örneğin personamızın adı Ahmet olsun. Ahmet kimdir, neleri sever, nerelidir, demografik özellikleri nelerdir gibi birçok soruyu artık Ahmet’in şahsında kitlemize sorabiliriz ve verileri kazmaya başlayabiliriz.

2. Demografik Özellikler

Kitlenizi tanımaya başlamanın ikinci adımı, öncelikle en temel ve basitçe tanımlanabilecek özellikleri listelemektir. Bunlar sonraki adımlara devam etmeden önce size bir temel oluşturacaktır.

Örneğin Ahmet’in cinsiyeti, yaşı, aylık geliri, evli mi bekar mı olduğu gibi soruların cevaplarını bu adımda persona kartına yazabiliriz. Bu bilgiler kitlemizi tanımamız ve tanımlamamız için gereken en temel bilgilerdir.

3. İstek ve İhtiyaçlar

Sıklıkla hataya düşülebilen ve varsayımlara en açık alanlardan birisi belki de istek ve ihtiyaçlar kısmıdır. İstek ve ihtiyaçları objektif olarak tanımlayabilmek, markamız ve ürünlerimize şekilde vermek ya da pazarlama iletişim stratejisini belirlemek adına önemlidir.

Örneğin Ahmet sıklıkla indirimleri takip eden, tasarrufa önem veren ve ihtiyaçlarını uygun fiyata karşılayan birisi olsun. 

Bu durumda Ahmet'in Google arama alışkanlığı da bu yönde şekillenecektir. Sıklıkla aradığı anahtar kelimeler arasında şu sözcüklerin olma ihtimali de yüksektir; “kampanya, indirim, en ucuz, en uygun, avantajlı, fiyat, fiyatları”.

4. Şikayetler ve Beklentiler

Ahmet sizin ürün ve hizmetlerinizi hangi konularda eksik buluyor, onun alacağı ürün ve hizmetle ilgili en önemli beklentileri nelerdir sorularına cevap bulabilmek, genellikle iyi bir araştırmaya ve geri bildirim toplamaya dayanır. Ancak bu soruların yanıtları, özellikle zayıf olduğumuz yanları belirlemek, fırsat ve tehditleri görmek ve güçlü olduğumuz halde bunu kitlemize doğru yansıtamadığımız noktaları fark etmek açısından gereklidir.

Yine örnek personamız üzerinden ilerlersek; sizin aslında güçlü olduğunuz ancak kitlenizin fark etmediği ya da doğru faydalanmadığı özelliklerinizi bu aşamada görebilirsiniz. Ardından bu yönlerinizi hem blog içerikleriyle hem landing page metinleriyle öne çıkararak güçlü yanınızı duyurabilir ve kitlenizin gözünde artı puan kazanabilirsiniz.

Benzer şekilde zayıf olarak algılandığınız yanlarınızla mücadele etmek adına içerik fikirleri geliştirip, kullanıcıları zayıf yanlarınız yerine güçlü yanlarınıza odaklanmaya teşvik edebilirsiniz.

Bu yöntem aynı zamanda mutsuz müşterilerinizi içerikleriniz ve SEO uygulamalarınız aracılığıyla mutlu müşterilere çevirmek için de oldukça etkili bir yoldur.

Bir persona oluşturma sürecine baktığımız zaman, buradaki adımları ihtiyaca göre daha fazla artırmamız mümkündür. Bu kısımlar daha çok ihtiyacınıza ve konusuna göre farklı olacağından dolayı, sadece başlık olarak önermenin daha uygun olacağını düşünüyorum. Yukarıda detaylarıyla ve örnekleriyle ele aldığımız temel ve mutlaka olması gereken adımlar haricinde, aşağıdaki sorulardan yola çıkarak personanızı daha da detaylandırabilirsiniz.

Örnek Sorular

  • Ahmet’in sosyal medya kullanım alışkanlıkları nelerdir?
  • Hangi sosyal medya uygulamasını daha fazla kullanmaktadır?
  • Aylık gelirinin yüzde kaçını hangi ihtiyaçları için harcamaktadır?
  • Tasarruf alışkanlığı veya imkanı var mıdır? Varsa tasarruflarını nasıl değerlendirir?
  • Ahmet’in seyahat alışkanlıkları nedir? Yılın hangi dönemlerinde, ne amaçla ve hangi ulaşım yöntemiyle seyahat etmektedir?

Yukarıdaki sorular sektörünüze ve persona oluşturma amacınıza göre çeşitlendirilip çoğaltılabilir. Örneğin kitlenizin en çok hangi renk tonlarını sevdiğini öğrenerek web sitenizin rengini değiştirmeyi düşünebilirsiniz. Veya içeriklerinizde kullanacağınız görsellerin renk ağırlıklarını buna göre seçebilirsiniz.

İçerik Pazarlama Stratejisi Oluşturuken Neden Personalardan Faydalanmalısınız?

Persona oluşturmak, hedef kitlenizi tanımanızı sağlar. Söz konusu içerik olduğunda ise, sizin için en önemli şey okuyucu kitlenizdir. Dolayısıyla kitlenizin alışkanlıklarını bilmek, istek ve ihtiyaçlarını anlamak, içerik stratejinizin başarıya ulaşmasında büyük rol oynar.

Örneğin personanız esprili dille yazılan içeriklerden mi hoşlanıyor, yoksa bunu ciddiyetsiz mi buluyor? Bu sorunun cevabı, içeriklerinizin okunma ve paylaşılma rakamlarına tahmin ettiğinizden daha çok etki edebilir.

Benzer şekilde bazı insanlar, sen diliyle yazılan içerikleri daha samimi bulurken, bazıları bundan rahatsızlık duyabilir.

Kitlenizin istek ve ihtiyacına uygun içerikler, sitenizin verilerine de pozitif yansıyacaktır. Sitenizde daha fazla vakit geçiren kullanıcıların satın alma oranları da artar. Ayrıca marka bilinirliğinin içerikler yoluyla artması, paylaşılması ve referans gösterilmesi de dijitalde büyümenin önemli adımlarından bazılarıdır.

İçerik Stratejisi Oluştururken Personalardan Nasıl Faydalanabilirsiniz?

Ayrıca kitlenin bilgi düzeyini ve ilgi alanlarını bilmek de strateji belirlemek için önemli ipuçları sunar. Bunu tespit edebilmek için kullanacağı bazı sorular aşağıdaki gibidir.

  • Kitleniz en çok hangi konularda bilgi arıyor?
  • Kitleniz hangi içerik tipini daha çok tüketiyor? (Örneğin liste içerik, blog içeriği, uzun ve detaylı içerikler, evergreen içerik gibi)
  • İçeriklerinizde nasıl bir dil kullanımı kitlenizin hoşuna gider?
  • Kitlenizin bilgi düzeyi Nedir? Daha ileri seviye ve teknik bilgileri mi araştırıyor yoksa giriş seviyesi temel bilgileri mi?

Yukarıdakiler ve benzeri şekilde türetilebilecek sorular yardımıyla içerik stratejinizi nasıl şekillendirmeniz gerektiği konusunda iyi bir yargıya varabilirsiniz.

Bu sayede daha çok okunan, daha çok paylaşılan ve yorumlarla katkı sağlayan içerikler SEO başarınızı da artıracaktır. Sonuçta ne olursa olsun, Google ve diğer tüm arama motorlu için en önemli metrik, kullanıcıların beğenisidir. Çok vakit geçirilen, paylaşılan yorum yapılan içerikler, doğal olarak daha yüksek sıralamalar alacaktır.

Personalar ile Çalışmanın SEO Açısından Faydaları Nelerdir?

Personalarla çalıştığınız zaman, kitlenizi daha iyi tanıyacağınız ve daha özelleştirilmiş bir deneyim sunacağınız için, her şeyden önce başarı şansı daha fazla olacaktır.

Bunu karanlıkta ok atmaya benzetebiliriz. Görmediğiniz bir hedefi vurma şansınız nedir? İşte personalarla çalışılmadığı ve kitlenin istek ve ihtiyaçları göz önüne alınmadığında yaşanan durum bu örneğimize benzer. Sizin için doğru olup olmadığını bilmediğiniz, ihtiyaçlarını anlamadığınız yani kısacası tanımadığınız kitleleri içeriklerinize kazanmaya çalışırsınız.

Halbuki iyi kurgulanmış bir persona çalışmasıyla, önünüzdeki hedef oldukça nettir. Dolayısıyla başarı şansınız da oldukça yüksektir. Burada kendinizden yola çıkmak da, aradaki farkı daha net görmeye yardımcı olabilir.

Örneğin içeriğini sevdiğiniz ve düzenli ziyaret ettiğiniz bir siteyi ele alalım. Diğer yanda da daha birkaç saniye baktığınızda geri çıkıp yani bounce edip adını bile hatırlamadığınız siteler olsun.

Bu sitelerden hangisi siz olmak istersiniz? Peki bu hoşlandığınız sitelerin sizi sadık birer ziyaretçilere dönüştürmesi sizce tesadüf müdür?

Siz persona çalışmalarını nasıl yapıyorsunuz? Aklınıza takılan tüm sorular ve görüşleriniz için yorumlarda veya sosyal medyada görüşmek dileği ile.

Çağatay Yazıcı