GA4'te Direct Trafik Nedir? Doğrudan Trafiği Doğru Analiz Etmenin Yolları
Google Analytics içerisinde, yanlış anlaşılmaya en müsait kanallardan biri "direct trafik" kanalıdır; bunu sektördeki kişiler tarafından defalarca teyit ettim. Direct trafiği insanlar, doğrudan tarayıcıya yazılan URL ya da yer imlerine eklenmiş linklere tıklandığında oluşan trafik olarak düşünüyor; fakat bu, sadece nedenlerinden iki tanesidir. Bu yazıda, direct trafik kavramını detaylı olarak ele alacağız.
Direct Trafik Nedir?
Direct trafik, bir yönlendirenin web tarayıcısından geçmesine gerek kalmadan başlayan GA4 oturumlarıdır. Başka bir deyişle, HTTP request referrer bilgisi boş olduğunda, trafik "direct trafik" olarak ele alınır. Kavramı daha iyi anlayabilmek için HTTP isteklerinin dünyasına kısaca göz atalım.
1. Google’a giriyorum ve “Zeo” aramasını yapıyorum. Chrome DevTools’u açıp, “Network” tab’ine tıklıyorum.
2. Çıkan ilk sonuca tıkladığımda "https://zeo.org/" sitesine giriş yapıyorum. Bu trafiğin doğal olarak organik trafiğe yazılmasını bekliyorum. HTTP isteği üzerinden "Headers" kısmını kontrol ettiğimde, "Referrer" bilgisinin "https://www.google.com.tr/" olduğunu görüyorum. Bu durum, organik bir trafik olduğunu gösteriyor.
3. Şimdi de "https://zeo.org/" sitesine, en bilinen "Direct" yöntem ile giriş yapalım. Tarayıcıya doğrudan URL'yi yazıyorum. Organik trafikteki gibi istekleri kontrol ettiğimde, herhangi bir referrer bilgisinin gönderilmediğini görüyorum. Bu durum, trafiğin Google Analytics 4 içerisinde "Direct" olarak kaydedileceği anlamına geliyor.
Direct trafiği anlık olarak nasıl kontrol edebileceğimizi gördük. Şimdi asıl önemli konuya geçelim: Direct trafiğin kapsamını ve bu kavramı doğru anlayabilmek için neleri bilmemiz gerektiğini inceleyelim.
Referrer Bilgisi İletilmeyen Durumlar
Aşağıdaki durumlarda, yukarıdaki örnekte gördüğümüz gibi "Referrer" bilgisi iletilmez ve trafik "Direct" olarak kaydedilir:
1. Tarayıcıya doğrudan yazılan URL'lerden gelen trafik
2. Yer imlerinden (bookmarks) gelen trafik
3. Mobil uygulamalardan gelen trafik
4. PDF, Word gibi web dışı belgelerden gelen trafik
5. Masaüstü e-posta istemcilerinden gelen trafik
6. Anlık mesajlaşma uygulamaları ve sohbet odalarından (Google meet vs.) gelen trafik
7. Hatalı UTM etiketli pazarlama kampanyalarından gelen trafik
8. Referrer bilgisi göndermeyen web tarayıcılarından gelen trafik
9. Referrer bilgisi içermeyen yönlendirme URL'lerinden gelen trafik
10. iOS'taki "... içinde aç" özelliğinden gelen trafik
11. 'rel=noreferrer' özelliği kullanan bağlantılardan gelen trafik
12. Referrer bilgisi göndermeyen güvenlik duvarı arkasından gelen trafik
13. HTTPS'den HTTP'ye yapılan yönlendirmelerden gelen trafik
Gördüğümüz üzere, Direct trafiğe yol açan çok sayıda faktör bulunuyor. Bu faktörleri detaylı olarak inceleyerek, Direct trafiğin hangi kaynaklardan geldiğini daha iyi anlayabiliriz.
Tarayıcıya doğrudan yazılan URL'lerden gelen trafik
Bu, yukarıda örneğini gösterdiğimiz trafik türüdür. Tarayıcının adres çubuğuna doğrudan URL yazılarak yapılan ziyaretler, Analytics'te "Direct" trafik olarak kaydedilir.
Yer imlerinden (bookmarks) gelen trafik
Daha önce yer imi olarak kaydettiğiniz bir siteye gidildiğinde “Direct” trafik olarak kaydedilir.
Mobil uygulamalardan gelen trafik
Mobil uygulamaların çok büyük çoğunluğu “Referrer” bilgisi göndermez, buradan gelen trafikler “Direct” olarak kaydedilir.
PDF, Word gibi web dışı belgelerden gelen trafik
Web tarayıcısı dışında açılan PDF, Word, Excel, Not Defteri gibi belgeler içindeki bağlantılara yapılan tıklamalar, referrer bilgisi iletilemediği için Analytics'te "Direct" trafik olarak kaydedilir.
Masaüstü e-posta istemcilerinden gelen trafik
Outlook, Thunderbird, Apple Mail gibi masaüstü e-posta istemcilerinden yapılan bağlantı tıklamaları, referrer bilgisi sağlamadıkları için Analytics'te "Direct" trafik olarak kaydedilir.
Anlık mesajlaşma uygulamaları ve sohbet odalarından (Google meet vs.) gelen trafik
Skype, Google meet gibi uygulamalar referrer bilgisi sağlamaz. Bu yüzden benzer platformlardan gelen trafik Direct olarak sonuçlanır.
Hatalı UTM etiketli pazarlama kampanyalarından gelen trafik
Direct trafik sorununa neden olan en önemli hatalardan biri UTM değişkenlerini yanlış işaretlemektir. Aşağıda örneğini verdiğim gibi utm_source ya da utm_medium şeklinde düzgün yazmamanız halinde bu trafik “Direct” olacaktır.
Referrer bilgisi göndermeyen web tarayıcılarından gelen trafik
Bazı web tarayıcıları (örneğin Brave) referrer bilgisi göndermez ve bu tarayıcılardan gelen trafik Direct olarak raporlanır. Aynı şekilde, tarayıcıların gizli sekmesi üzerinden gelen trafik de referrer bilgisi göndermediği için Direct olarak yansır.
Referrer bilgisi içermeyen yönlendirme URL'lerinden gelen trafik
Yönlendiren verilerin gönderilmesi, kullanılan yönlendirme yöntemine bağlıdır. Örneğin 302 yönlendirmeleri, meta ve JavaScript yönlendirmeleri çoğunlukla referrer bilgisinin kaybolmasına neden olur.
301 yönlendirmeleri ise referrer bilgisinin aktarılmasında tarayıcılar arası daha iyi uyumluluk sağlar.
'rel=noreferrer' özelliği kullanan bağlantılardan gelen trafik
Farklı bir sitede bağlantınız "noreferrer" olarak işaretlendiyse, referrer bilgisi iletilmez ve bu site üzerinden gelen trafik Direct olarak yansır.
Referrer bilgisi göndermeyen güvenlik duvarı arkasından gelen trafik
Referrer bilgisi göndermeyen güvenlik duvarı arkasından gelen trafik, özellikle kurumsal ağlarda ve şirketlerde yaygındır. Bu tür güvenlik duvarları, gizlilik ve güvenlik politikaları gereği HTTP referrer başlığını filtreleyerek veya engelleyerek, trafiğin kaynağını gizler. Bu durumda trafik Analytics'te Direct olarak görünür.
HTTPS'den HTTP'ye yapılan yönlendirmelerden gelen trafik
HTTPS'den HTTP'ye yapılan yönlendirmelerde, güvenlik nedeniyle tarayıcılar referrer bilgisini göndermez. Yani güvenli bir sayfadan (HTTPS) güvensiz bir sayfaya (HTTP) geçişlerde, ziyaretçinin hangi kaynaktan geldiği bilgisi kaybolur ve bu trafik Direct olarak raporlanır. Bu nedenle tüm sitenin HTTPS kullanması önerilir.
Özetle, Direct trafiği doğru analiz etmek, dijital pazarlama stratejilerinizi geliştirmek için kritik önem taşır. Bu yazıda gördüğümüz üzere, direct trafik sadece URL'yi doğrudan yazan veya yer imlerini kullanan kullanıcılardan oluşmaz. Mobil uygulamalardan, güvenlik duvarlarından, masaüstü e-posta istemcilerinden ve çeşitli teknik nedenlerden kaynaklanan trafikler de direct olarak kaydedilir.
